بررسی عملکرد سیستم آبیاری بارانی ارابه‌ای (قرقره‌ای یا گان) اجرا شده در مزرعه عصمتیه قم

یکی از اهداف اصلی آبیاری بارانی توزیع یکنواخت آب در مزرعه است تا حتی الامکان با تأمین نیاز آبی گیاه از اتلاف آن جلوگیری شود.سیستم آبیاری ارابه‌ای نوعی از آبیاری بارانی دائماً متحرک است که مزرعه را به صورت نواری آبیاری می­کند. مزرعة عصمتیه یکی از اراضی موقوفة آستان مقدس حضرت فاطمه المعصومه­(سلام الله علیها) است که در آن سیستم آبیاری بارانی ارابه‌ای اجرا شده است. دستگاه آبیاری موجود مدل 85-290TX با قطر لوله پلی اتیلن ۸۵ میلی­متر و طول لوله ۲۹۰ متر و آبپاش مورد استفاده در این دستگاه مدل BIG GUN-SR 150ساخت شرکت NELSON با اندازه نازل 8/17 میلی‌متر می‌یاشد. برای بررسی عملکرد سیستم آبیاری موجود در این مزرعه، در تابستان سال 1392 تحقیقی در دو حالت ارابه ثابت با سه تکرار و ارابه متحرک با چهار تکرار انجام گرفت. بدین منظور ضریب یکنواختیو یکنواختی توزیع، کفایت آبیاری، راندمان کاربرد آب در ربع پایین، راندمان کاربرد آب و تبخیر و بادبردگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که در حالت ارابة ثابت نیمرخ عمق پاشش آب، عمق آب رسیده به زمین تا فاصله‌ای 10 متری از مرکز ارابه کاهش می‌یابد، در فاصله بین 10 تا 20 متری از ارابه مقدار آب رسیده به سطح زمین سیر صعودی دارد و در فاصله 20 تا 30 متری بیشترین حجم آب به سطح زمین را دارد،متوسط ضریب یکنواختی در حالت ارابة ثابت 61 درصد و متوسط یکنواختی توزیع در این حالت 8/44 درصد می‌باشد. میانگین عمق آب رسیده به زمین 1/10 میلی‌متر و متوسط درصد تبخیر و بادبردگی به روش تریمر 4/1 درصد به دست آمد. در حالت ارابة متحرک اختلاف بین تلفات بادبردگی در سمت راست و چپ ارابه نماینگر تأثیر باد بر روی پراکنش آب بر روی زمین می‌باشد. بر این اساس که هرچه اثر باد بر روی پراکندگی بیشتر بوده تلفات بادبردگی بیشتر بوده است. متوسط تلفات تبخیر و بادبردگی به روش تریمر در حالت ارابه ثابت 6/1 درصد و در حالت ارابه متحرک 5/2 درصد می‌باشد. میانگین ضریب یکنواختی آب 1/65 درصد و میانگین یکنواختی توزیع  3/48 درصد به دست آمدکه نشان می‌دهد ضریب یکنواختی آب در مزرعه عصمتیه مناسب است، میانگین یکنواختی توزیع در مزرعه عصمتیه قابل قبول نخواهد بود و بیانگر توزیع نامناسب آب در سطح مزرعه است. متوسط کفایت آبیاری 7/66 درصد محاسبه گردید. میانگین راندمان واقعی کاربرد آب در ربع پایین 7/24 درصد و راندمان کاربرد 8/48 درصد به دست آمد.